Намрын энэ өдрүүдэд эх оронд маань Номын баяр болж байна. Монгол Улсын Ерөнхийлөгчийн “Номын баярын өдөр" тэмдэглэх тухай зарлиг 2012 онд гарсан. Энэ жилийн номын баяр энэ сарын 19-нээс 10 дугаар сарын 4-нд “Хязгаар үгүй-НОМ-сэтгэлгээний эрх чөлөө” уриан дор болж байна.

Хойт Америкийн Цахим өртөөний “Манайхан” сайт номын энэ баярыг тохиолдуулан Америкт суугаа нутаг нэгтнийхээ нэгэн бүтээлтэй танилцуулж байна.

Хоол, хүнсний худалдан авагчийн сагсны хэмжээ, орцод нөлөөлөх тодорхой хүчин зүйлс цагийн аясаар өөрчлөгдөж байдаг. Энэ өөрчлөлт голцуу худалдан авагчийн амьдралын үйл явдлын гольдролоос, тухайлбал гэр бүлд шинэ хүн бий болох, оршин суугаа байршлаа солих, ажлаа өөрчлөх, зочлох, аялах зэргээс хамаардаг. Харин энэ удаад дэлхийг донсолгосон Ковид-19 гэгч эргүүлэг худалдан авагчид, хүнсний бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэгчид, борлуулагчдын зан үйлд бодох сөхөө өгөхгүйгээр халдаж, өмнө хожид гарч байгаагүй аяг, зан үйлийг бий болгож байна. Америкийн супермаркетуудад сүүлийн 3 сард нэг долоо хоногт борлуулсан бүтээгдэхүүний хэмжээ өмнөх жилийн мөн үеэс 77 хувиар өссөн байхад, зоогийн газруудад 66 хувь буурсан. Дөрвөн сарын сүүл гэхэд хүнсний бүтээгдэхүүний борлуулалт ердийнхөөсөө 8 дахин их байхад, зоог, зуушны газруудынх 48 хувь доогуур байжээ. Олон мужийн компаниуд үндсэн үйл ажиллагаандаа эргэн орох үед хүнсний зах зээлийн шинэ дүр төрх, хүмүүс ямар хүнсний зүйл худалдаж авч, ямар хоол бэлдэж, юу идэх нь сонирхол татна.

Минесота мужийн Ихэр Хот (Twin Cities) мерополис Америкт олон үзүүлэлтээр амьжиргааны төвшин өндөртэй хотуудын нэгт орно. Ижил хэмжээний бусад хотуудтай харьцуулахад Ихэр Хот өрхийн орлого, дундаж наслалт харьцангуй өндрөөс гадна, томоохон корпорацуудын төвүүд тэнд байрладаг зэрэг давуу талуудтай. Харин эдгээр үзүүлэлтийн цаана юу нуугдаж байна вэ? Судалгаагаар Ихэр Хот баян хоосны ялгаагаар Америкт хамгийн өндөрт жагсаж байна.

COVID-19-ийн халдвар дэлхийн ихэнх тивд тархаж, бараг бүх харилцаа зайн, алсын цахим болж, нүүр тулсан харилцаанаас алсарч байна. Хэдийгээр эл үзэгдэл түр зуурынх мэт харагдавч, ойрмогийн нэгэн судалгаанд оролцогчдын 86 хувь харилцааны шинэ хэлбэрт сэтгэл хангалуун байгаа, 70 хувь нь нийгмээс зай барих, тусгаарлах хориг цуцалсны дараа ч үргэлжлүүлэх бодолтой байгаагаа илэрхийлсэн (https://hbr.org/2020/06/dress-for-the-remote-job-you-want). Zoom и Skype зэрэг мэдээллийн хэрэгслийг ашиглахад хэрхэн бэлтгэх, үр дүнг хэрхэн тооцоолох талаар сэтгэл зовнисон, зөвлөгөө эрэлхийлсэн олон хүний хандлагатай тааралдана. Энд хэдийд гэрэлтүүлэг хэрэглэх, дуу авиаг зохицуулах гээд техникийн талыг зохицуулах хялбар талдаа. Харин яаж хувцаслах, хувцасны өнгийг хэрхэн зохицуулах гээд асуултад нэг мөр хариулт олоход хэцүү талдаа. Ном зохиол шүүрдэж, нэлээд хайгуул хийсэн ч бодитой яг таг хариулт олсонгүй, санал зөвлөмжүүд л тааралдах юм.

1.  Индиана муж олон замын уулзвар, огтлолцлын нутаг билээ. Тэгвэл энэ 7 сарын нэгнээс авто тээврийн хэрэгсэл жолоодож явахдаа утсаар ярих болон утсаа өөр хэрэгцээгээр ашиглахыг хуулиар хориглох юм байна. Тиймээс Индиана мужаар зорчигчид энэ хуулийг мөрдөхгүй бол 500 доллар хүртэл торгууль нэхэмжлүүлэх нь.  Мужийн хууль сахиулагчид  энэ нь жолооч анхаарлаа сарниулах, осол, эндэгдэлд орохоос урьдчилан сэргийлж байгаа арга хэмжээ гэж тайлбарлаж байна.

Дайны хажуугаар дажин гэгчээр балагтай корона вирусны хажуугаар сүүлийн долоо хоногт Америкийн ихэнх хотуудаар арьс өнгөөр ялгаварлахын эсрэг, цагдаагын хүчирхийлэлийн эсрэг жагсаал цуглаанууд болж ид бужигнаж байна. Олон хотуудыг хамарсан жагсаалууд ихэвчлэн тайван жагсаж байгаа ч шөнө, орой болохоор үймээн самуун дэгдэж, байшин барилга, машин тэрэг шатаж, цонх хагалж, хаалга эвдэж, дэлгүүр хоршоо тонож, гэмгүй хүний бизнес, өмч хөрөнгийг хохироох явдал гаарлаа.